Murale na Zaspie w Gdańsku cz. II

Murale na Zaspie w Gdańsku

KOLEKCJA MALARSTWA MONUMENTALNEGO

Osiedle na gdańskiej Zaspie, które znane jest z ogromnej galerii murali, jest dzielone przez Aleję Jana Pawła II na dwie części. Są to więc fragment osiedla po północnej stronie dzielnicy oraz po południowej. Obie lokalizacje to kilkadziesiąt prac polskich jak i zagranicznych twórców, prawdziwych mistrzów sztuki graffiti. Jeżeli jesteście miłośnikami streetartu to koniecznie musicie wybrać się na spacer po tej gdańskiej dzielnicy, gdyż chyba nigdzie indziej na terenie Trójmiasta większej ilości, tak interesujących murali, nie znajdziecie. 

Ze względu na ogromną ilość murali o jakich chciałabym napisać, spacer swój - a tym samym wirtualną wycieczkę na tym blogu - podzieliłam na dwie części. O północnej części osiedla Gdańsk Zaspa, a więc ulicach Pilotów, Startowej i Hynka pisałam w pierwszej części artykułu TUTAJ. Teraz nadszedł czas na drugą część spaceru, czyli południową część osiedla, na które składają się ulice Dywizjonu 303, Skarżyńskiego, Nagórskiego i Bajana.

Rozpoczynamy więc na ulicy Dywizjonu 303 3. Elewacja południowa to "Bałtyk" wykonany przez Emila Gosia - wrocławianina, który bardzo aktywny jest również w Trójmieście. Mural został wykonany w ramach Gdańskiej Szkoły Muralu w 2011 roku. Autor nasze morze przedstawił w dość alegoryczny sposób, przyrównując je do surowej, metalowej puszki, w której zamknął najpopularniejsze ryby wyławiane z polskiego wybrzeża Morza Bałtyckiego, tj. flądrę, dorsza, babkę i śledzie. Skupił się więc na wnętrzu, na tym, co morze nam daje i co my z niego czerpiemy całymi garściami - bardzo często nie zastanawiając się nad konsekwencjami takich połowów. Emil Goś swoją morską konserwę przedstawił oczywiście w charakterystycznym dla siebie stylu, przez co ryby w puszce wyglądają nieco jak cyborgi lub roboty, co oczywiście pasuje do metalowej obudowy w jakiej je umieścił. 

Po przeciwnej stronie bloku przy ul. Dywizjonu 303 3 interesujący lotniczy mural zatytułowany po prostu "Dywizjon 303" - który jest zresztą doskonałą ilustracją nazwy ulicy - wykonali Justyna Posiecz-Polkowska, Magdalena Melin, Anna Taut, Jacek Wielebski oraz Wojciech Woźniak w 2010 roku w ramach Gdańskiej Szkoły Muralu. Obraz utrwalony na elewacji składa się z dwóch elementów. Pierwszy z nich to schemat budowy myśliwca Spitfire, a właściwie kilka przenikających się rysunków schematycznych tego samolotu. Drugi, centralny punkt, to sylwetki lotników z Dywizjonu 303 (Mirosława Fericia, Johna Kenta, Bohdana Grzeszczaka, Jerzego Radomskiego, Jana Zumbacha, Witolda Łokuciewskiego, Zdzisława Henneberga, Jana Rogowskiego, Eugeniusza Szaposznikowa), wykonane na podstawie oryginalnej fotografii z 1940 roku, która została zrobiona w bazie RAF Northolt w zachodnim Londynie. Intencją autorki było pokazanie lotników jako indywidualnych osobowości, zwykłych ludzi, w oderwaniu od mitu wojennego bohatera ciągnącego się za nimi.

 

Historyczny z dwóch powodów mural "Budowa Jednostki" znajdował się na budynku przy ulicy Dywizjonu 303 5. Autorem obrazu powstałego w 2010 roku, w ramach Gdańskiej Szkoły Muralu był Jacek Wielebski (Jacyndol). Zrealizowano go w 30. rocznicę powstania NSZZ Solidarność, czyli wydarzenia, które w historii Polski, rozpoczęło proces budowy relacji społecznych opartych na prawach człowieka oraz wolności i godności jednostki.
Wielebski na ścianie uwiecznił człowieka w trakcie "stwarzania się" owej jednostki, który w połowie wydaje się być jeszcze nieukończony, wypełniony kołami zębatymi i przekładniami działającymi wewnątrz jego organizmu. O trwającym procesie świadczy przesypujący się wciąż piasek w klepsydrze. 

Ze względu na zły stan techniczny ściany mural został przykryty nowym tynkiem w 2018 roku dlatego dziś można go oglądać tylko na zdjęciu. Zatem podobnie jak wydarzenie, które symbolizował, przeszedł do historii. 

Wieżowiec przy ulicy Dywizjonu 303 5 ozdabiają nie tylko opisane wcześniej prace wielkoformatowe. Wiatrołapy klatek schodowych to praca zbiorowa zatytułowana "Jedzie pociąg z Wrocławia do Gdańska". Jest to obrazowa interpretacja współpracy ASP we Wrocławiu oraz Gdańskiej Szkoły Murali i Instytutu Kultury Miejskiej, która miała miejsce w 2013 roku. Efektem prac studentów Pracowni Malarstwa Architektonicznego i Sztuki w Przestrzeni Publicznej z wrocławskiej ASP jest aranżacja 10 wejść do budynku. Tematem przewodnim jaki uwieczniono na ścianach jest oczywiście podróż i pociąg oraz człowiek w powiązaniu z tym wszystkim. Dlatego oczywiście nie mogło zabraknąć choćby swojskiego dla Trójmiasta obrazka, czyli pociągu SKM.

 

  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Na samym końcu ulicy Dywizjonu 303, na północnej elewacji bloku przy ulicy Dywizjonu 303 33 znajduje się mural "Jan Paweł II i Lech Wałęsa" z 1999 roku. Autorem tego, stylizowanego na znaczek pocztowy, obrazu jest Rafał Roskowiński. Samo miejsce jakie wybrano dla tej pracy przypadkowe również nie jest. To w sąsiedztwie tego bloku w 1987 roku odbyła się msza święta jaką prowadził ówczesny papież Jan Paweł II podczas swojej trzeciej pielgrzymki do kraju. Mural składa się jakby z dwóch części. U góry znajduje się sylwetka papieża, w jego tradycyjnej, białej sutannie - portret bardzo podobny do tego, jaki znajdował się na banerach zdobiących elewacje bloków na Zaspie podczas jego pielgrzymki. Na żółtym tle majaczy ołtarz zbudowany specjalnie na tą okazję projektu Mariana Kołodzieja. Na dole natomiast autor uwiecznił Lecha Wałęsę. Tym razem pokusił się o wykorzystanie mniej tradycyjnego, choć charakterystycznego dla siebie komiksowego stylu i dynamicznej kolorystyki. Obok portretu przywódcy Solidarności artysta ulokował kilka rąk w tak typowych dla solidarnościowców gestach zwycięstwa i walki na tle biało-czerwonych flag.

 

Przechodząc nieco dalej, do ulicy Nagórskiego 5 obejrzeć można obraz, którego autorem jest Maciej Salamon. Praca została wykonana w 2014 roku podczas Monumental Art. Przedstawia ona drogę zbudowaną na stalowej konstrukcji oraz rozmaite pojazdy poruszające się na różnych poziomach. Statki pod drogą, samochody na niej oraz samoloty i pojazdy kosmiczne ponad.

Autor o swoim muralu mówi tak: "Droga jest szczęściem. (...) Mój mural przedstawia konstrukcje, za pomocą której możemy wyruszyć w podróż ponad codzienność. Zapomnieć o celu i skupić się na tym, że sama droga może być ciekawsza od tego co czeka nas na końcu. Dlatego na ścianie przedstawiam drogę i nie pokazuje tego, dokąd ona prowadzi, bo to w ogóle nie jest ważne."

Sąsiedni wieżowiec przy ulicy Nagórskiego 7 stał się tłem dla kolejnego muralu, którego autorem jest Paweł Karczewski, a wykonawcami  „Bąkowski i Roman”. Obraz przedstawiający ruiny Koloseum został wykonany w 1997 roku z okazji Tysiąclecia Gdańska. Ciekawy zamysł połączenia starożytnej budowli i nowoczesnego blokowiska stały się bardzo trafionym eksperymentem artystycznym, któremu starzenie się i blaknięcie farby zupełnie nie przeszkadza, a raczej dodaje autentyczności. Na oczach widzów niszczeje zarówno mural jak i budowla, którą przedstawia. Wydaje się więc, że uwiecznione przez Karczewskiego Koloseum jest coraz bardziej antyczne.

Przeciwna strona budynku przy ulicy Nagórskiego 7 to kolejny mural wykonany w 1997 roku na Tysiąclecie Gdańska, tym razem przez filmowca Piotra Bondarczyka. Rozpikselowany, romantyczny obrazek to ukłon w stronę zawodu jaki wykonywany jest przez autora. Na ścianie wieżowca uwiecznił on jedną z najbardziej znanych scen z klasycznego kina - kadr z filmu "Przeminęło z wiatrem", na którym Clark Gable namiętnie całuje swoją ekranową partnerkę Vivien Leight. Dla mieszkańców Gdańska ten obraz przywodzi jednak zupełnie inne skojarzenia. Według wielu oglądających to dzieło, całującą się parą są Danuta i Lech Wałęsowie, którzy przez wiele lat mieszkali na gdańskiej Zaspie. 

Ściana bloku przy ulicy Nagórskiego 9 również została przyozdobiona w 1997 roku za sprawą obchodów Tysiąclecia Gdańska. Tim Portlock ze Stanów Zjednoczonych namalował kolorowy, abstrakcyjny obraz przedstawiający najbliższe okolice miasta widziane z lotu ptaka. Na muralu nie zabrakło więc Zatoki Gdańskiej, Półwyspu Helskiego, budynków znanych ze spacerów po mieście, statku oraz symbolu jednoznacznie identyfikującego Gdańsk - herbu miejskiego.

Z przeciwległej strony budynku znajdującego się przy ulicy Nagórskiego 9 elewacja została pomalowana przez Rustama Qbica z Rosji, który swoją surrealistyczną pracę wykonał w 2015 roku podczas Monumental Art. Autor swój obraz interpretował w ten sposób: "Mój mural opowiada o relacji między rodzicem a dzieckiem. Myślę, że bardzo ważna jest edukacja dzieci przez rodziców, którzy muszą być jednak wcześniej do tego przygotowani. Rodzice, sprawiają, że każdy dzień w życiu dziecka jest ważny i na odwrót. Na obrazie widać, że ojciec zdołał już uporządkować swoją wiedzę, a teraz gotowy jest na to by przez naukę i zabawę przekazać ją swojemu dziecku." Ważne zatem jest nie tylko to, aby spędzać wspólnie czas na świeżym powietrzu, bawić się, grać i uczyć, ale przede wszystkim to, aby robić to mądrze i umiejętnie, tak aby nie pozostawiać niczego przypadkowi.

Nieopodal poprzedniego dzieła, na sąsiednim bloku przy ulicy Nagórskiego 11, wykonano bardzo dynamiczny i poważny mural autorstwa Michała Węgrzyna i Rafała Roskowińskiego zatytułowany "Narodowe Siły Zbrojne". Został on namalowany podczas Gdańskiej Szkoły Muralu w 2012 roku w 70. rocznicę powstania Narodowych Sił Zbrojnych. Przedstawia on okrutny obraz i waleczne sylwetki żołnierzy wyklętych, którzy w pierwszych latach po zakończeniu II Wojny Światowej stawiali opór komunistycznemu reżimowi w Polsce.

 

 

Naprzeciwległa ściana budynku przy ulicy Nagórskiego 11 to mural wykonany wspólnie przez Edeltraut Rath z Niemiec oraz Pan Liping z Chin podczas Monumental Art w 2010 roku. Ta pierwsza jest autorką geometrycznych wzorów, które utworzyły tło dla dynamicznych, futurystycznych, biegających postaci namalowanych przez drugą artystkę. Na tej elewacji widać nie tylko bardzo różne style malarskie i estetyki, ale przede wszystkim odmienne spojrzenie na otaczający świat. 

Idąc dalej dochodzimy do wieżowca przy ulicy Bajana 3, na którym znajduje się mural zatytułowany "Tukany" autorstwa Rafała Roskowińskiego. Ten polski artysta wykonał go w ramach festiwalu z okazji Tysiąclecia Gdańska w 1997 roku. Pozytywną i pełną koloru pracę Roskowińskiego dopełnia napis "Gdańsk" namalowany w tradycyjnej technice graffiti przez grupę TKA. Większość powierzchni ściany - poza tytułowymi tukanami - zajmują wielobarwne, wijące się po całej elewacji węże, które stały się tłem dla niewielkich czarno-białych ptaków. Cały mural nie tylko ubarwia przestrzeń w jakiej się znajduje, ale wprowadza również bardzo pozytywne odczucia estetyczne w tej betonowej przestrzeni. A współpraca z grupą TKA okazała się być bardzo dobrym pomysłem, gdyż pozwoliła ona uchronić obraz przed zniszczeniem przez chuliganów.  

Tuż obok, na sąsiednim bloku przy ulicy Bajana 5 znajduje się kolejny mural wykonany w 1997 roku na Tysiąclecie Gdańska. Autorem tej pracy jest Alejandro Sanchez Vigil z Meksyku. Jest to obraz nawiązujący do tradycji muralesów meksykańskich, od których zresztą tego typu wielkoformatowe prace w Polsce lat 90-tych, potocznie były nazywane. Na ścianie budynku przedstawiono pojednanie Azteków i konkwistadorów, które zostało ukazane jako senne wyobrażenie tego pierwszego. Proste linie i ascetyczny styl przywodzą skojarzenia z komiksowymi powieściami i mimo ograniczonej ilości środków wyrazu jakie zastosował artysta pozwalają na dość łatwą interpretację obrazu. 

Przeciwległa ściana bloku przy ulicy Bajana 5 to pozornie sielska opowieść w jaką przenosi widza Klaus Klinger z Niemiec w swoim obrazie zatytułowanym "The New Future", namalowanym w ramach Monumental Art w 2012 roku. Błękitne niebo, ukwiecona łąka pełna maków i chabrów oraz kobieta przemierzająca ją, która spiesznie pcha wózek sklepowy bez dna, a do tego zamierzona stylistyka przywodząca skojarzenia z komunistycznymi plakatami ideologicznymi z przodownikami pracy. Wszystko to, to artystyczna interpretacja ery konsumpcjonizmu, w której wiele lat temu się znaleźliśmy i nic nie wskazuje na to abyśmy mieli ją opuścić. Nie bez znaczenia jest również to, że kierunek w jakim zmierza kobieta ze ściany, wskazuje wprost na centrum handlowe. 

Wieżowiec przy ulicy Bajana 7 to praca wykonana przez Sana z Hiszpanii w 2013 roku podczas Monumental Art. Na tej pokrytej szarym tłem ścianie autor przedstawił kilkoro ludzi z nogami zakorzenionymi w ziemi, na której stoją. Ma to być wizualizacja turystyki, która w ostatnich latach stała się bardzo powszechna oraz globalizacji. Postacie, które uwiecznił na muralu to prawdziwe osoby wcześniej przez niego sfotografowane na Wielkim Murze, w Kanionie Kolorado, przy Uluru w Australii oraz rodzinnej wiosce samego artysty. Obraz ma zwracać uwagę na cechy typowego turysty, czyli tkwienie w poglądach i niezmiennych schematach kształtowanych i utrwalanych przez pochodzenie oraz miejsce wychowania. Co dziwne, stereotypów tych mimo swoich coraz liczniejszych podróży zwykle on nie zmienia.

Naprzeciwko dwóch poprzednich ścian, u zbiegu trzech wieżowców, na budynku przy ulicy Bajana 9 za sprawą festiwalu z 1997 roku z okazji Tysiąclecia Gdańska powstał mural, którego autorem jest Rafał Ewertowski. Razem z Rafałem Roskowińskim współtworzył on pierwszą grupę w Polsce, dla której murale stały się środkiem artystycznego wyrazu - Pracownię Murales. Namalowany przez niego obraz na zaspiańskim bloku to dwa gigantyczne, walczące ze sobą roboty, których stylistyka kojarzyć się może z filmami animowanymi lub komiksami.

Przeciwległa ściana budynku przy ulicy Bajana 9 oraz bezpośrednio sąsiadująca z nią ściana budynku przy ulicy Bajana 11 stały się płótnem dla dość nietypowego zamierzenia. Na tych dwóch elewacjach powstał bowiem dyptyk, zespół dwóch murali, które dopiero oglądane razem tworzą kompletną całość. To zabieg wyjątkowy nie tylko w skali osiedla na Zaspie, ale malarstwa wielkoformatowego w ogóle. Autorami obrazu zatytułowanego "Hołd malarstwu polskiemu" wykonanego w ramach Gdańskiej Szkoły Muralu w 2012 roku są Natalia Buza, Alicja Czarna, Emil Goś, Agata Kędra, Alicja Piskorz, Justyna Posiecz-Polkowska, Rafał Roskowiski, Anna Taut, Michał Węgrzyn, Wojciech Woźniak, Anna Wrona pod kierunkiem Jacka Zdybla. W swojej pracy wykorzystali oni elementy z twórczości polskich malarzy XX wieku: Tomasza Tatarkiewicza, Jana Tarasina, Stefana Gierowskiego i  Jana Dobkowskiego. 

 

 

Kontynuując wycieczkę powracamy na ulicę Dywizjonu 303. Dochodzimy do budynku przy ulicy Dywizjonu 303 17, gdzie na wschodniej ścianie podziwiać można najmniejszą z wielkoformatowych prac na całej Zaspie zatytułowaną "Grand Finale". Obraz wykonany przez Juba Mönstera podczas Monumental Art w 2010 roku przedstawia mężczyznę zamiatającego ścianę. Co ciekawego uwieczniona postać to sąsiad niemieckiego artysty, prawnik, który każdy swój dzień rozpoczyna rytuałem zamiatania ulicy przed swoim domem. 

Na przeciwległej ścianie bloku przy ulicy Dywizjonu 303 17 znajduje się obraz namalowany przez Dema z Włoch w ramach Monumental Art w 2011 roku. Większość ściany wypełnia ptasie gniazdo, w którym siedzi surrealistyczna ptako-kobieta. Postać o ludzkiej głowie i sylwetce zwierzęcia wysiaduje niewielkie jajko, które znajduje się na jej głowie. Jajko ma nieco popękaną skorupkę, co może dawać nadzieję, że cierpliwie oczekująca postać zostanie nagrodzona wykluciem się jakiegoś nowego stworzenia.

Na sąsiednim budynku przy ulicy Dywizjonu 303 15 spomiędzy drzew wyłania się obraz "Chopin w blokowisku" wykonany przez gdańszczanina Piotra Szwabe oraz Argentyńczyka 2501. Praca została wykonana w 2010 roku z okazji obchodów Roku Chopinowskiego. Przedstawia ona niedokończony portret Fryderyka Chopina i Georges Sand jaki miał wykonać Eugène Delacroix. W wersji jaka powstała kompozytor ostatecznie zrezygnował z obecności swojej przyjaciółki na zamówionym obrazie, który dzisiaj można podziwiać w paryskim Luwrze. Płótno z Georges Sand powstało jednak niezależnie i dzisiaj znaleźć je można w muzeum w Kopenhadze. Autor na ścianie budynku uwiecznił te dwa wizerunki łącząc je razem oraz uzupełniając je o abstrakcyjny fortepian i niebiesko czerwone drzewa.

Tuż obok, na bloku przy ulicy Dywizjonu 303 13 w ramach Monumental Art w 2010 roku powstał mural "I Love You". Autorem tego obrazu jest włoski autor 2501, dla którego ta praca okazała się być przełomową w karierze, gdyż jak pokazała przyszłość, była ostatnią kolorową jaką wykonał. To bogaty w symbole, na pierwszy rzut oka radosny obraz, kryjący wiele znaczeń. Sylwetka człowieka ubranego w koszulkę z tytułowym hasłem "I love you" oraz psa siedzącego przed nim, zostały przedstawione z futurystycznymi głowami, zupełnie niepasującymi do stworzeń jakim zostały przydzielone. Samotna natomiast głowa ptaka na samym szczycie pokazana została bez reszty ciała. To zapewne maski, które przywdziewa każdy przy okazji bardzo różnych wydarzeń.

Po przeciwnej stronie tego samego budynku przy ulicy Dywizjonu 303 13 naszym oczom ukazuje się obraz namalowany przez argentyńskiego autora Lucasa Lasniera - Parbo w ramach Monumental Art w 2012 roku. Artysta na ścianie zobrazował to, co w tamtym czasie działo się w Unii Europejskiej - mianowicie kryzys waluty, który stał się przyczyną problemów wielu dłużników. To właśnie znaczek waluty Euro uwiecznił on na tarczy rycerza, który w ręce trzyma sztandar z napisem "wygraj albo przegraj". Jeździec o nieokreślonej fizjonomii dosiada bordowego konia, który został uwieczniony w pozie jakby chciał go zrzucić ze swojego grzbietu. Podpis Kid Gaucho - znajdujący się pod dziełem - to nazwa projektu jaki Lucas Lasnier współtworzy z Andresem Bonaverą.

Naprzeciwko opisanego wyżej muralu znajduje się ściana bloku przy ulicy Dywizjonu 303 9, na której podziwiać możemy obraz namalowany przez Ryszarda Niedzielskiego - Inwazję w ramach Monumental Art w 2010 roku. Autor na pokrytej żółtym tłem ścianie uwiecznił w różnej wielkości kwadratowych polach, niebieskie portrety bliskich przyjaciół i rodziny. Przedstawione osoby mają być oparciem w czasach kryzysu. W jednym z kwadracików - tym na samej górze - dostrzec można wizytówkę Niedzielskiego - maleńki wizerunek ufoludka. Tego typu obrazki są charakterystyczne dla artysty, który jest autorem projektu Uwaga Inwazja, w ramach którego przyozdabia on setki miejsc w Trójmieście właśnie takimi przybyszami z kosmosu. To z nich głównie znany jest w mieście.

Po przeciwnej stronie wieżowca przy ulicy Dywizjonu 303 9 znajduje się mural wykonany w 2014 roku w ramach Monumental Art przez Opiemme z Włoch zatytułowany "Wir i napromieniowanie tęczą". Jest to obraz dedykowany przez autora - który również zajmuje się poezją - Wisławie Szymborskiej. To właśnie fragment z wiersza tej noblistki, zatytułowany "Pod jedną gwiazdką" można przeczytać na ścianie wieżowca: "Prawdo, nie zwracaj na mnie zbyt bacznej uwagi. Powago, okaż mi wspaniałomyślność". Przechodniów do zbliżenia się do muru i refleksji nad tekstem mają zachęcić różnokolorowe smugi spadające ze szczytu budynku. Sam autor o swoim obrazie mówił tak: "Kolory spadające kaskadą ze szczytu budynku mają pokazać kolory jakie w przestrzeń publiczną miast wprowadzają interwencje malarzy ulicznych. Mają stać się symbolem radości i szczęścia, jakie sztuka ma wprowadzać na ulice." 

Kierując się w stronę ulicy Skarżyńskiego obejrzeć możemy wiatrołapy klatek schodowych bloku przy ulicy Dywizjonu 303 9, które podobnie jak budynek przy ulicy Dywizjonu 303 5, również kolorowo pomalowano. Temat jaki uwieczniono na ścianach to szeroko pojęty Kosmos. Na powierzchni czterech wejść do budynku przedstawiono człowieka oraz planety wszechświata. Autorami tej barwnej i wesołej kompozycji wykonanej w ramach Gdańskiej Szkoły Muralu w 2015 roku są Michał Ujczak i Magdalena Biodrowicz. 

 

 

 

 

Kolejną ulicą na szlaku murali na Zaspie jest ulica Skarżyńskiego. To tutaj, na elewacji budynku przy ulicy Skarżyńskiego 12 znajduje się praca kolejnego polskiego artysty. Tym razem mural został wykonany podczas Monumental Art w 2016 roku przez Kamila Kuzko. Jego praca naśladuje technikę witrażu. Ta kolorowa kompozycja została uzupełniona kształtem sześciokąta, który jest głównym założeniem urbanistycznym osiedla na Zaspie. Autor tak objaśniał swój pomysł: "„Konstrukcję witrażu” oparłem na układzie heksagonalnym, bezpośrednio odnoszącym się do planów urbanistycznych Stefana Grochowskiego i Romana Horodyńskiego - twórców założeń osiedla. Podziały horyzontalne i wertykalne w kompozycji odnoszą się do podziałów zaobserwowanych w architekturze. Przedstawiony projekt uwzględnia drzewostan znajdujący się w pobliżu ściany, stąd zarówno kolorystyka jak i wysokości poszczególnych elementów formy. Przez większość roku (od wiosny do jesieni) mural w swym założeniu będzie wtapiał się w przestrzeń raczej „migocząc” aniżeli rażąc". Jedynym mocnym elementem będzie oranż, który w kompozycji występuje na wagonie."

Mural na przeciwległej ścianie przy ulicy Skarżyńskiego 12, zatytułowany "New Idol Is Coming", został namalowany przez Tomasza Bielaka. Obraz ten pojawił się za sprawą Monumental Art zorganizowanym w 2010 roku. To alegoryczne przedstawienie rodzącego się, nowego stworzenia, mającego stać się idolem społeczeństwa, które samo być może jeszcze się nie narodziło. To wizja świata w jakim każdy z nas żyje, świata, w którym istotniejsze jest to kim ktoś jest, niż to co ktoś zrobił. Ograniczona w środkach i oszczędna w kolorystyce, stylistyka pracy Bielaka jest oparta na piktogramach, tzw. ArtKwadratach, które artysta w swojej twórczości wykorzystuje bardzo często. 

Naprzeciwko wyżej opisanego muralu znajduje się ściana budynku przy ulicy Skarżyńskiego 10, która została przyozdobiona przez niemieckiego artystę Clemensa Behra w 2012 roku podczas Monumental Art. Jego obraz to patchwork inspirowany wspólnotą europejską, która jest połączona pomiędzy tworzącymi ją elementami wątłą nicią wspólnych interesów ekonomicznych. Ta geometryczna, wzorzysta, choć zarazem dość stonowana praca, dzięki zachowaniu przyjemnej kolorystyki ziemi, opartej na brązach i beżach bardzo ładnie wpisuje się w otaczający krajobraz i mimo swojego stylu nie burzy harmonii otoczenia. 

Po przeciwnej stronie wieżowca przy ulicy Skarżyńskiego 10 powstał mural "Eternia" wykonany przez hiszpańskiego Gualicho. Swój obraz namalował on podczas Monumental Art w 2014 roku. Ta pełna znaczeń i symboli praca to ilustracja świata, którego każdy z nas jest częścią, przedstawiona zarówno w skali mikro jak i makro. Pokazuje ona cały kosmos i jego najmniejsze ogniwo, pojedynczego człowieka, który krąży po ziemi od narodzin, aż po śmierć. Nasz "mały" świat, zamknięty jakby w wielkim słoju, jest tak naprawdę nigdy niekończącą się opowieścią, ciągłym cyklem, w którym następują zmiany pór roku, dnia i nocy. W którym walczą ze sobą dobro i zło, oraz w którym wreszcie spotyka się i współistnieje razem życie i śmierć.

 

U zbiegu trzech bloków, na budynku przy ulicy Skarżyńskiego 8 znajduje się przykład twórczości Pawła Mazura znanego jako Paulus. Jego mural powstał przy okazji Monumental Art w 2012 roku. Przedstawia on mężczyznę - jakby przeniesionego z komiksu "Rodzina obłych" - balansującego na ustawionej na sztorc monecie pięciogroszowej. Ta symboliczna próba "utrzymania się na krawędzi" ilustruje tak naprawdę starania przeciętnego człowieka, który licząc każdy grosz próbuje przetrwać kolejny miesiąc za otrzymywaną pensję - która niestety zbyt często okazuje się być ledwie najniższą krajową. Jak wielu takich "cyrkowców" odnaleźć można pośród mieszkańców dzielnicy na jakiej praca polskiego artysty powstała oraz wśród lokatorów innych trójmiejskich osiedli lub wręcz blokowisk w całym kraju?

Idąc dalej dochodzimy do budynku przy ulicy Skarżyńskiego 6, gdzie znajduje się obraz namalowany przez Key Detail z Białorusi oraz Yu-Babę. Ten kolorowy, bardzo pozytywny i hipnotyzujący mural powstał w ramach Monumental Art w 2013 roku. Inspiracją do stworzenia dzieła stała się twórczość Paula Gauguina. To właśnie z jednego z obrazów tego artysty Key Detail przeniósł na ścianę na Zaspie charakterystyczną, pełną wdzięku polinezyjską kobietę, tu wręcz czarodziejkę, mamiącą mężczyzn wszystkimi zmysłami. Ukazał ją w bardzo nowoczesnej estetyce przywodzącej na myśl komiksy lub japońską mangę.

Naprzeciwko, na ścianie bloku przy ulicy Skarżyńskiego 4 spomiędzy drzew wyłania się obraz, którego autorem jest Jan Kaláb - Onepoint z Czech. Mural powstał podczas Monumental Art w 2013 roku.

W swojej kolorowej pracy, składającej się z różnobarwnych, przenikających się sfer próbował on uchwycić temat nieskończoności, który jest fenomenem nie dość, że trudnym do zrozumienia to o wiele bardziej kłopotliwym do artystycznej interpretacji.

Ostatnim muralem oglądanym podczas tej drugiej części wycieczki po muralach na gdańskiej Zaspie jest przeciwległa elewacja bloku przy Skarżyńskiego 4, na której powstał obraz "Arctium.m4" namalowany przez Monstfura podczas Monumental Art w 2015 roku. Monstfur to wspólny projekt dwóch polskich artystów, którzy na ścianie budynku uwiecznili nic innego jak łopian, potocznie zwany "dziadami". Dlaczego wybór padł właśnie na tą roślinę autorzy tłumaczą tak: "Łopian większy zwany potocznie „dziadem” należy do gatunku rośli ruderalnych, czyli tych, które pomimo zmian przeprowadzonych przez człowieka ciągle występują w zmienionym przez niego ekosystemie. Jest to również pewnego rodzaju hołd złożony wspomnieniom, których jest on integralną częścią, przede wszystkim dzięki swojemu powszechnemu występowaniu na obszarach wielkomiejskich osiedli mieszkaniowych. W pewien sposób może stać się nawet ich symbolem. Całość kompozycji muralu dopełniają rozwiązania typograficzne, gdzie przeskalowane litery naśladują lekkość gestu ich odpowiedników w mniejszej skali. Całość utrzymana jest w stonowanej skali barw, tak by obraz działał bardziej warstwą grafiki i koncepcji niż kolorem."

Poza pracami wielkoformatowymi, w tej części osiedla Zaspa, odnaleźć możemy jeszcze jeden dość interesujący element sztuki graffiti. Niewielki budynek przy Skarżyńskiego 9, znajdujący się u zbiegu ulic Skarżyńskiego oraz Dywizjonu 303 ozdobiony jest kolorowymi obrazkami związanymi z wodą, instalacją wodną i morzem. Nie brak na nim zarówno rur, spienionej wody, zasłonki prysznicowej, jak i małych rybek, żabek, wielkiego wieloryba, czy pływającej świni oraz statku podwodnego. 

Ta przedziwna wizja artystyczna to projekt "Wodą przez bloki", który jest pracą zbiorczą pod kierunkiem Iwony Zając.