David Černý i inni artyści w Pradze, mieście nowoczesnej rzeźby

NOWOCZESNE RZEŹBY W PRADZE
David Černý i inni

Praga bywa postrzegana jako miasto tradycyjne, pełne klasycznych zabytków, a nawet nieco postsocjalistyczne. W rzeczywistości jednak to bardzo nowoczesna i otwarta na współczesność stolica, która ceni i promuje swoich największych artystów również w przestrzeni publicznej. Poza więc kilkusetletnimi pamiątkami przeszłości, typowymi, znanymi ze wszystkich niemal przewodników, w Pradze można odnaleźć te bardzo aktualne i dające powiew świeżości, przedstawiające całkiem awangardowy i modny obraz miasta.


David Černý to chyba najbardziej znane nazwisko nowożytnego artysty związanego z Pragą. Ten czeski rzeźbiarz specjalizujący się w postmodernizmie, znany jest przede wszystkim ze swoich nowoczesnych i prowokacyjnych instalacji tworzonych na ulicach miast. Jego dzieła charakteryzuje parodia i kontrowersyjny dobór środków artystycznych. Są one awangardowe i niecodziennie, z tego też powodu Černý jednych bawi, innych zachwyca, innych bulwersuje, a jeszcze innych szokuje. Bezapelacyjnie jednak mimo wszystko, a może właśnie dzięki temu, wzbudza żywe zainteresowanie swoimi rzeźbami. Co ciekawe, przy budowie swoich instalacji wykorzystuje on najnowsze zdobycze techniki, łącząc technologię ze sztuką i pozwalając im razem istnieć w przestrzeni miejskiej. 

Michal Trpák to kolejny utalentowany czeski rzeźbiarz tworzący w przestrzeni publicznej, jednak nieco młodszego pokolenia. Jego instalacje przenoszą widza w nieco bajkowy, wyimaginowany, acz przyjemny świat.  

Jaroslava Rónę natomiast zdecydowanie można nazwać rzeźbiarzem surrealistycznym. Jego dzieła bywają nazywane tworami, dziwnymi zlepkami najróżniejszych pomysłów, które rodzą się w jego głowie. W bardzo metaforyczny i alegoryczny sposób swoimi rzeźbami ukazuje skomplikowane powiązania i zależności między ludźmi, klasami społecznymi oraz historią. W początkach swojej twórczości specjalizował się w rzeźbach ze szkła i witrażami. 

RUCHOMA GŁOWA FRANZA KAFKI - David Černý

Hlava Franze Kafky

 

Ruchoma głowa Franza Kafki - niemieckojęzycznego czeskiego pisarza żydowskiego pochodzenia - to posąg wysoki na prawie 11 metrów, składający się z ponad 16300 elementów wykonanych ze stali nierdzewnej i ustawiony na imponującym piedestale. Te połyskujące segmenty połączone są w 42 ruchome, poziomie warstwy, które poruszają się i tworzą złudzenie żyjącej i zmieniającej się twarzy. Cała głowa na oczach przechodniów ulega metamorfozie i przybiera najdziwniejsze kształty. To bardzo ciekawy przykład jak sztuka i nowoczesna technika łączą się ze sobą. To wszystko razem, wraz z tym pozornie chaotycznym (a tak naprawdę zaprogramowanym komputerowo) ruchu ma symbolizować rozterki wewnętrzne i depresję pisarza, który przez całe życie toczył nieustanną walkę z samym sobą w swoim umyśle. Od 2014 roku ta mechaniczna statua ustawiona jest przed centrum handlowym Quadrio przy stacji metra Národní třída. Koszt jej budowy był imponujący i wyniósł około 30 milionów koron czeskich (to mniej więcej 5 milionów złotych). 

Podobna rzeźba - Metalmorphosis - znajduje się Charlotte w Północnej Karolinie. 

SIKAJĄCY POLITYCY - David Černý

Čůrající postavy lub Proudy

Miedziana rzeźba z 2004 roku przedstawiająca Sikających Polityków jest tak naprawdę dość abstrakcyjną fontanną. Zlokalizowana jest przy ulicy Cihelná 2b, nieopodal Muzeum Franza Kafki. Rzeźba przedstawia dwóch wysokich mężczyzn, którzy mają po 210 cm wzrostu, stojących naprzeciw siebie i oddających mocz do basenu w kształcie Czech. Same postacie wyglądają jakby były stworzone przez drukarkę 3D. Penisy mężczyzn oraz ich biodra są ruchome, a dzięki kontrolującemu je urządzeniu są one poruszane w taki sposób, aby strumień wody pisał na powierzchni mapy pod ich nogami litery. Podobno wypisują one cytaty znanych Czechów, a jeżeli napisze się sms na numer podany nieopodal rzeźby, to dwaj panowie "napiszą" swoimi narzędziami jego treść. Pozorny więc chaos jest tak naprawdę przemyślanym zabiegiem artystycznym. Autor pomnika zamierzał w tak niecodzienny sposób uczcić wejście Czech do Unii Europejskiej i oddać hołd znanym Czechom. Miejscowi widzą w tym raczej alegorię tego jak politycy "olewają" Czechy i swoich wyborców. 

 

PŁACZĄCE DZIECI - David Černý

Miminka lub Babies

Trzy posągi raczkujących dzieci z brązu w pobliżu Wełtawy są bardzo podobne do tych jakie zainstalowano na wieży telewizyjnej w  Žižkovie. W parku obok Muzeum Kampa można jednak obejrzeć je zupełnie z bliska, a nawet dotknąć. Trzeba przyznać, że widok takich ogromnych dziecięcych postaci, pozbawionych twarzy, budzi dość specyficzne emocje. Nieco przeraża, szokuje, sprawia, że są to rzeźby obok których naprawdę trudno przejść zupełnie obojętnie. 

 

PINGWINY - Cracking Art Group

Nad Wełtawą, w pobliżu Muzeum Kampa roztacza się piękny widok na panoramę miasta. Z tej strony jest ona dość nietypowa, gdyż u brzegu rzeki wyłaniają się jaskrawożółte, plastikowe pingwiny (fosforyzujące w nocy), ustawione na belce ponad powierzchnią wody. Ten surrealistyczny obrazek ma przypominać i ostrzegać przed niebezpieczeństwami związanymi ze zmianami klimatu oraz konsumpcją i nieumiejętnością ponownego przetwarzania tak ogromnych ilości plastiku. Grupa z Mediolanu, która jest autorem instalacji - Cracking Art Group - te 34 identyczne zwierzątka wykonała z butelek z recyklingu. Dlaczego akurat pingwiny? To między innymi na ich los i przetrwanie ma tak ogromny wpływ ocieplenie klimatu, topnienie lodu i zanieczyszczenie środowiska. Czemu plastik? Bo niedługo może się okazać, że taka sztuczna figurka, to będzie jedyna możliwość aby zobaczyć niejedno zwierzę, które już teraz jest zagrożone wyginięciem. 

MUZEUM KAMPA

Przechadzając się w pobliżu Wełtawy nie trudno napotkać na wejście na teren Muzeum Kampa. To bardzo ciekawa instytucja oferująca zwiedzającym ciekawe zbiory. Jednak mnie to miejsce zainteresowało czymś innym. Mianowicie swoim dziedzińcem - na który zresztą wstęp jest bezpłatny. Jest ono wypełnione wieloma nowoczesnymi, abstrakcyjnymi rzeźbami, obok których nie sposób przejść zupełnie obojętnie. 

 

POSZUKIWANIE SZCZĘŚCIA - Michal Trpák

Looking for Happiness - Hledání štěstí

Instalacja Poszukiwanie Szczęścia została wykonana w 2014 roku i znajduje się na skrzyżowaniu ulic Na Zbořenci i Odborů niedaleko Placu Karola w bezpośrednim sąsiedztwie hotelu Mosaic House. Składa się na nią sporo elementów. Mamy tam trzy ogromne grzybki halucynki świecące w ciemności, ustawione na skwerku, które dziś tworzą punkt orientacyjny tego miejsca. Są również kobieta i mężczyzna z parasolami wiszący ponad głowami na linach - urzędnicy z teczkami. Jest też ogromna - ważąca 110 kg - mucha ulokowana na elewacji budynku naprzeciwko Mosaic House. Na samym budynku hotelu jest kilka kolorowych zwierzątek - nieco podobnych do gąsienic. Natomiast przed samym wejściem ustawiono mozaikowe i kolorowe ławeczko-siedziska.

  

  

FRANZ KAFKA - Jaroslav Róna

Pomník Franze Kafky

Jaroslav Róna to kolejny autor dość specyficznego pomnika w Pradze. Tym razem ponownie padło na wspomnianego już Franza Kafkę. Ponad 4-metrową rzeźbę odlaną z brązu, przedstawiającą tego pisarza siedzącego okrakiem na ramionach olbrzymiej, bezgłowej postaci bez stóp i dłoni - a wręcz na pustym garniturze - odnaleźć można w dzielnicy żydowskiej Josefov na ulicy Vězeňská niedaleko Synagogi Hiszpańskiej. Ta ustawiona w 2003 roku statua jest interpretacją opowiadania "Opis walki" i trzeba przyznać, że postać samego Kafki oddaje wyjątkowo wiernie. Warto zauważyć również, że wybór miejsca tego pomnika też nie jest przypadkowy, to właśnie w tej dzielnicy pracował i mieszkał Kafka - na tej samej ulicy, przy której ustawiono rzeźbę.